برای فهم حداکثری از متون ادبی نیازمند روشی مشخص و منسجم هستیم تا درک بهتری از آن متون به‌دست آوریم. در سالیان اخیر، با افزودن درس‌هایی چون روش شرح متن در دورۀ کارشناسی رشتۀ زبان و ادبیات فارسی و درس نقد و تحلیل متون ادبی در دورۀ دکتری، این کمبود روش‌شناختی تا حدودی جبران شده ‌است؛ هرچند درس‌نامۀ مشخصی برای این دروس وجود ندارد. در این کتاب براساس روش‌های گوناگون استادان، مفسّران و پژوهشگران برجسته در شرح و تفسیر متون ادبی و همچنین بهره‌گیری از آنچه در حوزه‌های مختلف در مواجهه با متن مطرح شده است، الگویی روشمند برای تحلیل متون ادبی ارائه گردیده ‌است. علاوه بر سازگاری این الگو با سنّت تفسیری متون ادب فارسی و بومی بودن آن، برای تکمیل مباحث از نظریات اندیشمندان غربی نیز استفاده شده ‌است. ویژگی دیگر این الگو، قابلیت گسترش‌پذیری آن است؛ بدین‌معنی که هر پژوهشگری با توجه به نوع متنی که بررسی می‌کند، می‌تواند تغییراتی در سطوح مختلف این الگو پدید آورد و پرسش‌های تازه‌ای را در مواجهه با متن، مطرح نماید. نویسندگان این کتاب امیدوارند، الگوی ارائه‌شده بتواند در سامان‌دهی و روشمندسازی شرح‌ها و تفاسیر ارائه‌شده از متون ادبی موثر واقع شود.