ملانصرالدین ، شخصیتی داستانی و بذله‌گو در فرهنگ عامیانه ایرانی است که بعدها در ادبیات کشورهای دیگری چون : افغانستان ، ترکیه ، عربی ، قفقازی ، هندی ، پاکستانی و بوسنی و حتی یونان و بلغارستان هم محبوبیت زیادی پیدا کرد. در ایران و افغانستان بیش از هرجای دیگر به عنوان شخصیتی بذله‌گو اما نمادین محبوبیت دارد. درباره وی داستان‌هایی با مضمون طنز (تلخ و شیرین) فراوانی نقل شده. سوای واقعی یا افسانه‌ای بودن این موجود دوست داشتنی و همه فن حریف که خود جای ساعت‌ها بحث و گفتگو دارد، این شخص از چنان مقبولیت اجتماعی برخوردار است که جملگی مبهوت کارای عجیب و شگفت‌انگیز او هستند. محمود کویر محقق و نویسنده ارزشمند معاصر در تحقیقی که در مورد ملانصرالدین انجام داده است ، با روش مخصوص به خود، ملا را شخصیتی ایرانی و برخاسته از خراسان دانسته است. وی می‌گوید : خواجه، خجا و خوجه همان خداست. در ایران باستان خدای خدایان نر و ماده توامان بوده است، تا بتواند بیافریند. بعدها به مخنث هم خواجه گفته‌اند . حاجی نیز از خواجه گرفته شده است و حاجی فیروز ما همان خواجه پیروز است و اما در مورد ملانصرالدین ، اعراب خواجه را به ملا (یعنی دانشمند و باسواد) و پیروز را به نصر و نصیر ترجمه کرده‌اند و دیگر اینکه خواجه در ابتدا عنوان ستایش‌آمیز مشایخ خراسان بوده است و از این خطه به سایر مناطق راه یافته است. به هر روی خواجه ، جحا، ملانصرالدین و یا هر اسمی که برای شخصیت دوست داشتنی این حکایات گذاشته شود . رنگ و بوی ایرانی این داستان‌ها سخت به مشام می‌رسد. باشد که این کار راهگشایی برای درک بهتر تاریخی این شخصیت داستانی باشد.