کتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی بهترین رمان از رمان‌هایی است که در سال 1823 میلادی به قلم جیمز موریه نوشته شده، الحق در این رساله عکس مجموعه اخلاق و آداب و عادات ایرانیان را به نیکوترین اسلوبی رسم نموده است. حاجی بابا اولین رمانی است که با تباین و اختلاف مذاق شرق و غرب به سبک و سیاقی نوشته شده که هم شرقیان را مرعوب و هم غربیان را مطلوب واقع شده. کتاب حاجى بابا به صورت قصه داستان نوشته شده و نویسنده در تصویر شخصیت‌ها و سرگذشت‌ها به قدر کافى توفیق یافته است. در این کتاب فتحعلى شاه، «در باطن صوفى و اهل حال و در ظاهر متشرع و اهل قال» با طمع، خست، تجمل دوستى، علاقه شدید به زن‌ها، میل به شنیدن تملق‌هاى دروغ درباریان و رعایت احتیاط به علما، وزیر اعظم (میرزا شفیع) با اندام نحیف و اخلاق کثیف، پسر سبزى فروش اصفهان (حاجى محمدحسین امین‌الدوله) با هیکل درشت و کردار زمخت که «صندوق‌هاى شاه را از طلا مى انبارد و ظاهراً از خود را هم خالى نمى‌گذارد»، سفیر فرانسه (ژنرال گاردن فرستاده ناپلئون)، میرزا احمق (میرزا احمد، حکیم باشى‌شاه)، ملک الشعراء (فتحعلى‌خان صباى کاشانى) و میرزا فیروز (میرزا ابوالحسن‌خان، ایلچى کبیر ایران در دربار انگلستان و پسر خواهر و داماد حاج ابراهیم‌خان کلانتر شیرازى)... همه با مهارت و هنرمندى توصیف شده‌اند.